Dụng cụ chỉnh nha là gì?
Trong chỉnh nha, cần phân biệt rõ:
- Khí cụ chỉnh nha (Orthodontic appliances): là những thiết bị gắn lên răng để tác động trực tiếp như mắc cài, dây cung, thun, khay trong suốt.
- Dụng cụ chỉnh nha (Orthodontic instruments): là các dụng cụ cầm tay mà bác sĩ sử dụng trong suốt quá trình điều trị, nhằm hỗ trợ gắn – tháo – điều chỉnh khí cụ và dây cung.
Dụng cụ chỉnh nha không trực tiếp di chuyển răng, nhưng đóng vai trò quan trọng trong thao tác lâm sàng, giúp đảm bảo tính chính xác, an toàn và hiệu quả điều trị.
Các nhóm dụng cụ chỉnh nha phổ biến
Kềm chỉnh nha (Orthodontic pliers)
Đây là nhóm dụng cụ cơ bản và được sử dụng nhiều nhất:
- Kềm bẻ dây (Bending pliers): Dùng để bẻ, uốn, tạo vòng trên dây cung.
- Kềm cắt dây (Cutting pliers): Cắt dây cung thép, Niti hoặc thun kim loại.
- Kềm tháo mắc cài (Bracket removing pliers): Giúp tháo mắc cài ra khỏi răng mà không làm tổn hại men răng.
- Kềm tháo band (Band removing pliers): Dùng để tháo vòng chặn ở răng hàm.
- Kềm chuyên dụng khác: Kềm bẻ loop, kềm chỉnh torque, kềm tạo hook…
Dụng cụ hỗ trợ đặt và tháo khí cụ
- Dụng cụ đặt thun tách kẽ (Separator placing instrument).
- Dụng cụ nong hàm (Expander key).
- Dụng cụ đặt và tháo minivit chỉnh nha.
- Thìa trộn cement/bonding và dụng cụ quét keo gắn mắc cài.
Dụng cụ đo lường và kiểm soát
- Thước đo cung hàm.
- Thước đo khoảng cách khe thưa.
- Thước đo khoảng cách inter-bracket.
- Thước đo lực (Force gauge).
2.4. Dụng cụ hỗ trợ khác
Móc chỉnh nha (Ligature director, Mathieu pliers).
Dụng cụ gắp và đặt thun.
Gương nha khoa, banh má, đèn soi hỗ trợ thao tác.
Vai trò của dụng cụ chỉnh nha
- Giúp bác sĩ thao tác chính xác khi bẻ, uốn hoặc cắt dây cung.
- Hỗ trợ gắn và tháo khí cụ nhanh chóng, an toàn, hạn chế chấn thương cho răng và mô mềm.
- Đảm bảo kiểm soát lực hợp lý, giúp điều trị hiệu quả.
- Nâng cao tính tiện lợi trong lâm sàng và trải nghiệm thoải mái cho bệnh nhân.
Kết luận
Dụng cụ chỉnh nha là “trợ thủ” không thể thiếu của bác sĩ trong mọi ca điều trị chỉnh nha. Việc lựa chọn đúng loại kềm, dụng cụ hỗ trợ và biết cách sử dụng thành thạo không chỉ giúp thao tác chính xác, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả và rút ngắn thời gian điều trị.